S'economia in sa basciura e sa genti afrigida.

Sa grandu crisi de su 2008/2009 (cun totu su chi nd'est sighiu), pigada in su seriu dd'aeus? Pensendi-nci parrit chi giai, ma forsis totu su chi est costendi-nosi no nci dd'aeus fata ancora a ddu pònniri in contu.
Jan-Emmanuel De Neve, unu economista chi trabballat in sa University College London e in sa London School of Economics, narat ca, a sa crisi, ancora no dd'aeus postu in contu su chi est costada a sa conca nostra. Est a nai : is recessionis nosi intristant meda.
Tim Harford (àteru economista), chi scriit po su Financial Times, at circau de contai sa stòria de su chi ant nau, passu-passu, is economistas chi ant ghetau fundatzionis a sa chi, oindii, tzèrriant economia de sa cuntentesa (economics of happiness in inglesu, chi, in pagus fueddus, est su cambu de s'economia chi trabballendi a su costau de sociologia e psicologia circat de mesurai sa cuntentesa de sa genti), po cumprèndiri si sa cuntentesa de sa genti atraessit in su pròpriu mori chi atraessat s'economia.
Po ita? Nau aici iat a pàrriri chi fatzat a si ddu pensai chi candu s'economia nci atzuvat, nci tirit puru s'arexi de sa genti, ma sa chistioni est prus trabballosa.
Totu est inghitzau in su 1974, candu Richard Easterlin (University of Southern California) iat scobertu ca is arricus finint sèmpiri po èssiri prus cuntentus de is pòberus in ita-si-bollat-chi-siat sotzièdadi e duncas ca is arricus in una economia pòbera no bivint prus pagu cuntentus de is arricus in una economia arrica. Custu arrexonamentu chi si tzèrriat assurdidadi de Easterlin (Easterlin paradox) narat ca su dinari in sa sotzièdadi  comporat sa cuntentesa, ma a su imbressi narat puru ca no est s'arrichesa chi fait una sotzièdadi prus cuntenta.
Pagu témpus fait, Betsey Stevenson e Justin Wolfers (ambaduus University of Michigan) ant furriau a fundu in susu su chi iat nau Easterlin, ammostrendi ca invècias me is sotziedadis prus arricas ddoi bivit genti prus cuntenta e in prus puru Angus Deaton e Daniel Kahneman (ambaduus Princeton University) ant aciuntu ca tocat a biri de cali cuntentesa seus fueddendi, ca su dinari comporat calincuna genia de cuntentesa, ma àteras no. 
Ma a una manera o a s'àtera, medas pensant chi ballat su pròpriu su chi iat nau Easterlin, candu pensaus ca medas òminis si gosant no su dinari in sei ma su ndi tènniri prus de is bixinus.
Parrit chi sa genti chi bivit me is stadus arricus, prus o mancu ammostrit una cuntentesa chi andat dae 6.5 a 7 (a pitzus de 10) e custu nùmeru no crescit mancari crèsciat s'economia. E duncas comenti est chi podeus pensai a su imbressi chi sa cuntentesa nci atzuvit candu s'economia finit in sa basciura? 
De Neve e cincu cumpàngius de trabballu cosa sua, cumpudendi su chi est acuntessiu a s'Europa (prus che totu a is gregus e a is portoghesus), ant scobertu ca sa cuntentesa de sa genti, ndi sunfrit a ses bortas de prus candu s'economia si torrat de cantu ndi gosat candu s'economia crescit.
Forsis est sa seguresa chi inghitzat a ammancai, forsis sa timoria de nci perdiri totu, ma su chi parrit de cumprèndiri a beru, est ca s'economia ferrit (po beni o po mali) sa cuntentesa nostra, candu prus ammostrat su chi est faendi. 
Est forsis custa s'assurdidadi noba de sa cuntentesa : prus pagu nci pensaus, prus pagu ndi pateus (aici e comenti prus pagu ndi gosaus).
Finit ca aeus a scobèrriri ca s'òmini chi mellus si baghillat in custus tèmpus est su chi no patit e no gosat, mancari is antigus no dd'aessant arremonau po ndi nai beni.


Po ndi sciri de prus
Why are recessions so depressing? - Financial Times - Tim Harford
Why are recessions so depressing? - Tim Harford
S'economia in sa basciura e sa genti afrigida. S'economia in sa basciura e sa genti afrigida. Reviewed by Andrea Maccis on 22:00 Rating: 5

Nessun commento:

Powered by Blogger.