S'afàriu de criai a crai sa genti: is escape rooms

Po si spassiai cun is amigus, cun is cumpàngius de traballu, cun sa famìllia o cun chini si bollat chi siat, una de is ùrtimas modas est a si fai criai a crai aìnturu de unu aposentu po circai de ndi bessiri in d-un'ora arresolvendi unus cantu enigmas, circhendi crais, aberrendi tancaduras, scoberrendi cosa cuada, faendi contus, ligendi cosa e aici sighendi ...

A custus aposentus ddis narant a s'inglesa escape rooms (aposentus de abì tocat a si fui) e in totu su mundu funt spainendi-si meda, comenti amostat su gràficu asuta (is nùmerus funt po s'Inghilterra de su 2012 fintzas a ocannu passau, ma est andendi aici prus o mancu in ònnia logu). Innoi me in Sardìnnia puru, is aposentus funt spainendi-si, nd'at una bella pariga me in Casteddu, nd'at in Seddori, in Santu Sparau, in Ìsili, in Muristèni etc etc e funt sighendi a nd'aberri nous fatu-fatu.

Su giogu in sei est cosa spassiosa meda diaderus (chi no dd'eis fatu ancora, circai-si-ndi unu e baxi-ddoi) ma de foras, forsis, su chi podit interessai a cumprendi, est poita sa bulluca siat sighendi a si unfrai e chi nci at a ponni meda a si sciopai. Est a nai, custas atividadis funt spainendi-si meda e a lestru puru, duncas iat a parri chi is afàrius torrint a contu, ma, comenti acostumaus a biri, candu una atividadi fait dinai e insandus nd'aberrint àteras in pagu tempus, sa mitza de cussa genia de afàriu si sciùtuat a lestru etotu.

E pensaus aici po ita ca giai ònnia borta, po cumprendi is acuntèssius de s'economia, portaus s'idei de s'economia de sa butega, ca est sa chi connosceus mellus:
- is butegas bendint sa pròpiu cosa e cuncurrint s'una cun s'àtera poita chi unu comporat in d-una, no comporat me is àteras;
- is butegas bendint sa cosa e candu chi su chi dd'at comporada dd'at spaciada, si dda torrant a bendi, duncas a chini si poderat is clientis o ndi ddus furat a is àteras butegas, fait prus dinai.

Ma, e innoi agataus sa cosa spassiosa de custa arratza noba de atividadi, s'economia de is escape rooms est diferenti meda, poita ca is escape rooms bendint onniuna una cosa diferenti (s'assimbillnat s'una cun s'àtera cussu giai, ma funt totus diferentis) e pruschetotu, una borta chi unu at fatu su giogu, no ddu podit torrai a fai prus (ca sciit comenti s'arresolvint totu is enigmas) e duncas su clienti no fait a si ddu poderai. 

E po mori de custas diferèntzias cun is àteras atividadis, s'economia de is escape rooms s'afòrtiat comenti is aposentus bessint de prus. "Poita?" eis a pregontai bosàterus ... Ca candu ndi fais unu de custus aposentus, ti ndi pesat disìgiu de ndi fai àterus puru e duncas, a ònnia aposentu, prus che is clientis suus, funt is clientis de is àterus chi ddi permitint de sighiri s'atividadi. No est debadas chi totu is meris de custus aposentus ti consillant is àterus aposentus abì andai a ti spassiai, chentze nisciuna sàngia.

No naru chi sa moda no at a spaciai, poita ca at a spaciai che totu is modas ca "totu benit po passai" comenti narànt is antigus. Ma no est bellu a pensai ca, a su mancu una borta, is cosas andant a s'imbressi de su connotu e invècias de si fai sa furca pari pari po chistioni de interessu, is meris de custas atividadis chi cuncurrint, traballant cuntentus de agiudai a is àterus poita ca sciint ca comenti crescit s'arrichesa de is àterus, crescit puru s'arrichesa insoru?

Po ndi sciri in prus
The unbelievably lucrative business of escape rooms - Sally French, Jessica Marmor Shaw - MarketWatch
How To Start An Escape Room Business In A Competitive Market - David Hochman - Forbes
'Escape rooms' the latest in entertainment economy - Carrie Wells - The Baltimore Sun
Welcome to the escape room: inside the live-action puzzle challenge that's sweeping Britain - Laurence Dodds - The Telegraph