Su tempus benideru chi ponit salia in su nasu a s'economia.


Po tempus e tempus su pensamentu prus mannu de is politicus (e de is economistas puru) est stetiu sa scarsidadi, ca a sa genti ddi faiat abisongiu a tenniri meda de prus de su chi faiat a produsiri e non po nudda s'economia est arremonada che cudda scientzia chi studiat comenti scioberat sa genti candu si baghillat in mesu a sa pagu cosa. Ma, a su mancu po is stadus "arricus" (e non sceti po cussus po nai sa beridadi), oindii s'apubat craru craru, cantu sa cosa si siat furriada me is urtimus tempus. In America, po nai, ddoi at prus truddonis chi non genti morrendi de famini, parrit duncas chi non siat sa cos'e papai chi amancat. Est de cussu chi at arrexonau Lawrence H. Summers (unu economista americanu chi at fatu fintzas su Segretariu de su Tesoru po Clinton e duncas dda connoscit beni a s'America).

Su tempus benideru est ponendi salia in su nasu a s'economia : sa chistioni non est prus cantu tocat a produsiri, ma cantu trabballu tocat a fai po sa genti e chi siat trabballu in gratzia de Deus, non arrobilitedda po serbidoris.

Bastat a pensai a su chi est sutzediu in America cun sa messaritzia. 
In tempus de centu annus, is gerrunnaderis funt passaus dae prus de 1/3 a pagu prus de su 1% (non arribbant a su 2%). 
E po ita? Ca a sa messaritzia dd'ant fatu profetu meda totus is amelliorias tennicas chi dd'ant agiudada a cresciri a produtividadi cun sempiri prus pagu genti. Cosa chi at portau totu sa genti chi non ddoi tenit prus ita fai in su sartu a tramudai a tzitadi po agatai trabballu in sa manifatura o me is servitzius (a is stadus Americanus a ddus agiudai ddis est costau prus de 100 miliardus de $ me is urtimus dexi annus). E cun totu custu, su pensamentu prus mannu po sa messaritzia americana non est a produsiri unu tanti de cosa de papai chi ddu fatzat a totus (ca giai si ddus fait) ma a acuntentai messajus e gerrunnaderis chi funt abarraus trabballendi-ddoi, assegurendi-ddis pagas che scedosu.

Su chi est sutzediu a sa messaritzia est sutzedendi puru a is aterus cambus de s'economia, ca comenti narat Marc Andreessen (informaticu e imprendidori americanu, unu de is meris de Netscape) : su software est papendi-si-ndi su mundu («Software is eating the world»). Sa manifatura e is servitzius tenint una preneta mala, in ita-si-bollat-chi-siat parti de su mundu, ca po mori de totu custa tecnologia noba, sa genti chi ddoi trabballat at a essiri sempiri prus pagu. 

E sa cosa non iat a essiri nimancu mala meda si andaat che is ateras bortas, cun cambus nous de s'economia chi nci dda pitcigant a ndi surbiri totu sa genti chi s'agatat dae una dii a s'atera sene trabballu. Ma oindii funt prus is trabballus chi si perdint de is chi si guadangiant e duncas sa cosa non parrit posta beni.

Fait a castiai ita est sutzediu (o at a sutzediri) a is ominis cun un'edadi chi andat dae 25 a 54 annus (sempiri in U.S.A.) po cumprendiri cantu sa cosa pongiat pensamentu a beru. Unus 50 annus fait, de custus ominis, fiant sene fai nudda unu a pitzus de binti (1/20). In su mentris sa genti dda aeus studiada, ant imparau a trabballai mellus e prus a lestru e cun totu custu, parrit chi, candu sa crisi at a finiri (si mai at a finiri), de cussus ominis "25-54" is chi ant a essiri sene fai nudda, ant a essiri unu a pitzus de ses (1/6). 

E duncas sa cosa est cambiada e meda puru : a is guvernus ddis tocat a si ponniri a prumu passendi dae is abisongius de s'edadi industriali a is abisongius de s'edadi de s'informatzioni po podiri acuntentai a sa genti chi bolit trabballai cun su tantixeddu po biviri, faendi-ddis poderai sa dinnidadi issoru.


Po ndi sciri de prus
Lawrence H. Summers on the Economic Challenge of the Future: Jobs - The Wall Street journal
Su tempus benideru chi ponit salia in su nasu a s'economia. Su tempus benideru chi ponit salia in su nasu a s'economia. Reviewed by Andrea Maccis on 13:11 Rating: 5

Nessun commento:

Powered by Blogger.