Arricus sempiri prus arricus, poberus sempiri prus poberus ... arratza de preneta!


Sa chistioni de cantu est stesiendi-si su chi tirat sa genti, arrexonendi de arricus e poberus, nd'est torrada a bessiri a pillu me is urtimus tempus prus che totu po mori de su libbru de Thomas Piketty, Capital in the 21st Century (Su Capitali in su de 21 seculus), ma fintzas sa OECD - Organisation for Economic Cooperation and Development (in italianu dda connosceus che OCSE) dd'at amostrau, castiendi su chi est sutzediu cun sa dispersioni dae su 2008 a su 2014. Sa beridadi est ca me is urtimus tempus nci at stetiu trumbullus mannus meda in su comenti si partzit su dinari intra pagas e guadangius de is imprendidoris, ma fintzas intra genti chi tirat pagu e genti chi tirat meda.

Dae abi ndi benit custa diversidadi?

Custu pregontu non est unu de cuddus dae tres arrialis, biu ca meda si nd'at arrexonau e po nai sa beridadi ancora non nci seus arrennescius a ddi torrai sceda in prenu. Candu est inghitzau su seculu, totus ghetaant nexi a comenti fiat amelliorada sa tecnologia e a comenti s'abilidadi de trabballai cun sa tecnologia chi si imparaat in scola, nci apat fatu stesiai is pagas s'una cun s'atera: candu sa scola non nci dd'at fata prus a ndi bogai unu tanti di genti cun abilidadis tecnologicas chi aessant prandiu s'abisongiu de su mercau, su tanti chi tiraant custus at inghitzau a cresciri, ca fiant pagus. E sa tecnologia at fatu puru un'atera cosa, nd'at strantaxau una genia de impresas mannas, aici mannas chi fait a nai ca funt de s'arratza "su chi bincit ndi liat totu" (the-winner-takes-it-all) che Microsoft o Google o Facebook faendi a manera chi meda de s'arrichesa produsia aessat tramudau dae is pagas a su guadangiu de is imprendidoris.

Dae pagu tempus invecias po cumprendiri sa diversidadi, at tocau a marolla a inghitzai a chistionai de sa globalizzatzioni, biu ca is stadus BRIC (Brasili, Russia, India, Tzina) produsint e si pratzint unu tanti de arrichesa chi non fait prus a lassai foras de su contu. Ma sa chistioni est trabballosa, ca su chi funt crescius cussus stadus at fatu amelliorai s'arrichesa puru a sa genti chi ddoi bivit. E insandus ita nc'intrat sa globalizzatzioni? Nc'intrat ca at fatu amelliorai a sa genti pobera chi bivit me is BRIC, ma in su mentris at fatu torrai peus a is de sa classi mesana (middle class) de is stadus "fortis".
Narendi-ddu cun aterus fueddus : sa classi mesana at perdiu.

Ita est sutzediu? Ca sa genti de sa classi mesana, chi trabballaat me in sa manifatura, at perdiu su trabballu (nexi de sa cosa produsia dae is BRIC) finendi-dda a trabballai in cambus de s'economia chi non patint sa cuncurrentzia de foras (not-tradables) in pari a sa genti pagu studiada, prus che totu servitzius chi non funt interessaus dae su comenti s'amelliorat sa tecnologia. Sa classi mesana est torrada dae mascu a angioni e si biit dae su chi tirat (po nai, in America is pagas realis de sa classi mesana nci funt atzuvadas dae su 1990 mancari s'economia aessat sighida a cresciri).

Su ai cumprendiu totus custas cosas trumbullat is pensamentus de totus, fintzas de is politicus chi depint scioberai po su tempus benideru. Si fintzas a ariseru balliat ca po amelliorai sa vida (e s'arrichesa) issoru a is fillus ddis bastaat a studiai de prus de mammais e babbais issoru, immoi non ballit prus o a su mancu non ballit po totus, ballit (che arregula) sceti po is chi funt giai in sa truma de genti chi tirat de prus.

Po onestadi tocat a nai ca sa tecnologia e sa globalizzatzioni non ddu faint a sboddicai totus is nexis de sa diversidadi in s'arrichesa ni comenti custa diversidadi siat crescia me is urtimus annus. S'atera cosa chi at donau una impellida manna est stetia sa liberalizzatzioni de su mercau de su trabballu, chi est inghitzada in su 1980. Is circas fatas dae DiNardo, Fortin e Lemieux (1996) e dae Lee (1999) e dae Teulings (2003) ant amostrau comenti apant tentu nexi meda sa morti de is sindacaus e is pagas minimas asseguradas. E de prus puru, a dolu mannu, is pagas minimas asseguradas bascias meda, faint cresciri sa diversidadi de arrichesa e non faint giai nudda e totu po fai cresciri su tanti de genti chi trabballat.

Su mercau de su trabballu, a bolliri o a marolla, non funtzionat comenti e is aterus mercaus abi su pretziu su firmat a metadi de ingiastu de su chi domandat su chi bendit e su chi domandat su chi comporat. Sa beridadi est ca innoi bincit a chini tenit prus poderi po cuntratai e su dd'ai fatu sempiri prus flessibili non at fatu ateru che fai unu mercau de su trabballu chi cumbenit sempiri de prus a is imprendidoris e chi cumbenit sempiri prus pagu a is chi trabballant.

*Sa magini chi bieis in artu est cosa agatada in sa retza, innoi.


Po ndi sciri de prus
Why does inequality grow? Can we do something about it? - Coen Teulings
Arricus sempiri prus arricus, poberus sempiri prus poberus ... arratza de preneta! Arricus sempiri prus arricus, poberus sempiri prus poberus ... arratza de preneta! Reviewed by Andrea Maccis on 18:33 Rating: 5

3 commenti:

  1. Scritu beni meda.
    Mancat, bogada a craru, sa punna de sa classi arta (agiudada de is guvernus), de debbilitai sa classi mesana, a manera de no pagai po nudda (antzis!) su prètziu de su cresci de is BRIC.

    RispondiElimina
    Risposte
    1. Gratzias.
      Est berus, forsis ddu ia a ai potziu scriri prus a craru, ma gei si iat a depiri cumprendiri e totu.

      Elimina

Powered by Blogger.